Öncelikle belirtmek gerekir ki ağır bir kitap. Dura dura, sindire sindire okumak lazım. Yazarın kurduğu dünyaya alışana kadar, başlarda okuyucuya biraz karışık gelebilir ama sonradan alışıyor insan. Kitap asıl olarak yapay zeka üzerine gibi görünse de felsefi olarak çok ciddi konuları tartışıyor. Kitabın kendi bir felsefesi ve vermek istediği net bir mesaj, hatta mesajlar var. Özellikle yapay zeka tartışmalarının tavan yaptığı bugünlerde kitabının piyasa sürülmüş olması da ilginç bir rastlantı olmuş. Spoiler olmaması için kitapla ilgili çok detaya girmek istemiyorum ama kitap Akan Abdula'nın Öngörülemeyenler kitabında dile getirdiğine benzer endişelerle yazılmış. Sahne alan sahte tanrılar eşliğinde kendinizi derin bir felsefi tartışmanın içinde buluyorsunuz. Kitap, okurken, bazı çağrışımlar da yaptırıyor. Bunların arasında film olarak Matrix, Inception, Riddick Günlükleri ve Kill Bill 2 (sandviç hikayesi)'yi sayabilirim. Kitap olarak ilk aklıma gelen Roger Zelazny'nin Işık Tanrısı. Dune'dan ise yazar kendisi bahsediyor kitapta zaten. Varoluş kelimesi Jan Paul Sarte'ın Bulantı'sında bile kitaptaki kadar çok geçmiyor. Kitapta yoğun olarak kullanılan alt-insan figürü ise doğal olarak Nietzsche'nin üst-insanı ve Böyle Buyurdu Zerdüşt'ünü hatırlatıyor. Kitabın favori bölümü benim için 4.Bölüm yani Kahveciler. Bu bölüm felsefi mesajların yanısıra Loki'nin kızına karşı hissettiği duygularını da çok güzel bir şekilde aktarıyor okuyucuya. Yaşlandıkça hissettiklerimizi ve çocuklarımıza olan duygularımızı çok güzel ifade etmiş yazar. Kitabın başına da yazdığı gibi, başta kendi kızı olmak üzere, umarım hepimizin çocukları "hep hatırlarlar" bizleri ve onlar için yapmak istediklerimizi. Kitabın Hakan Günday'ı anımsatan eğlenceli de bir dili var aynı zamanda. Zeus'u aklı sürekli gidip gelen ve her gördüğüne "Sen kimin kızısın' diye soran bir bunak olarak tasvir etmesi, Loki'nin suya girip işemesi arkasından yellenmesi ama kızı ve eşi duymadığı için ondan artık zevk almaması gibi ince espriler var. Kitapta geçen not alma veya günlük tutmak tavsiyesi kitabı okuduktan sonra çok anlamlı ve ilginç geldi. Gerçekten keşke böyle bir alışkanlığımız olsaydı diyor insan kitabı okuyunca. Kitapta ahlakın ve vicdanın kaynağı, din ile imanın farklı olması meselesi, geniş anlamda sahte tanrılar vb. olmak üzere birçok felsefi konu tartışılıyor. Tesla'ya atfedilen ve "Öyle cahilsiniz ki, dininiz var diye için ahlaka ihtiyacınız kalmadığını sanıyorsunuz." sözü de kitapta örneklendirilmiş. Kitapta ayrıca Tonka Vanka ve Tingiz (Cengiz) Han gibi iki küçük ama güzel hikaye de var. Kitap, mesajının haricinde, yazarın ve hepimizin yaşlandıkça yaptığı gibi, kendi hayatını, fikirlerini, inandıklarını sorguladığı bir hesaplaşma aynı zamanda. Zaten "Sorgulanmamış bir hayat da yaşanmaya değmez." Değil mi?

Tek başına şu açıklama girişi toplumların yönetilme prensiplerini o kadar yalın ve bir o kadar da çarpıcı ifade ediyor ki,kitabı bir an önce okumak için can atıyorum.