"Yüzyıllardır karanlık mağaralarda kör kalanlar,

açtığımız kapıdan yayılan ışığın tesirinden rahatsız olmuşlar,

kapıyı yeniden kapatmak için fırsat kolluyorlardı..."

 

Yakın tarihtekilere çok benzer koşullar altında, birtakım düzmece mahkemeler karşısına çıkarılarak mahkûm edilen ilk aydınlarımızdandır Midhat Paşa...

Ne yazık ki dünya tarihinde pek çok aydının ve ilericinin maruz kaldığı makûs bir kadere sürüklenmiştir onun da hayatı.

Türk coğrafyasının yetiştirdiği değerli bir devlet adamı, iyi bir yönetici, memleketine sevdalı bir aydınlanmacı olarak her daim hep ileriye bakmıştır Midhat Paşa...

Meşrutiyet yönetimine geçebilmek uğruna verdiği unutulmaz mücadelesi,  ilham ve ümit doludur. Açtığı okullar, kurduğu matbaalar, çıkardığı gazeteler, memleketin kültürel ve sosyal gelişimine yaptığı sayısız değerli katkılardan sadece birkaçıdır.

Ziraat Bankası’nın temelini oluşturan yardım sandıklarının da kurucusu olarak tarih sahnesinde karşımıza çıkan Midhat Paşa, günümüz Türkiye’sinde giderek değersizleştirilmiş meslek okullarının ve teknik okulların da mimarıdır.

Mustafa Kemal’in liderliğinde kurulan Cumhuriyet’in temel taşlarının döşenmesindeki emeği yadsınamayacak güçtedir.

Mustafa Reşit Paşa’yla başlayıp Ali Fuat ve Midhat Paşa’yla süregiden,  İttihat ve Terakki’nin hemen peşinden Mustafa Kemal’in mücadelesiyle genişleyen özgürlük ve ilericilik yolunun, ne büyük bedeller ödenerek yüründüğünü, yıllar süren araştırmaların ardından, matematiği kuvvetli bir roman kurgusunun içinde sunan bu kitap, sadece tarihi bir roman değil, üzeri örtüldüğü halde vicdanları rahat bırakmayan büyük sırların bir kez daha sorgulandığı cesur ve taraflı bir  eserdir. İlericiliğin yanında duran bir eser...  

Ahmet Vefik Paşa’nın meşhur sözüne binaen:

Bu memleket aydınlara atılan taşlarla inşa edilmiştir...